CUUHOCSINHBODEDANANG NK : 64/70: 2011

Thứ Hai, 12 tháng 12, 2011

Thi Họa Hoàng Nhã Như Không

HƯƠNG XƯA

Mai em về ở với người

Mình ta hiu hắt giữa đời nhớ ai

Bao giờ em sẽ xa xôi

Chia tay nhau…chẳng nỡ rời xa nhau

Vai ta còn ấm mái đầu

Gối chăn còn ấm tình nhau giấc nồng

Xót đời nhau nỗi long đong

Hiên em lạnh mối tình không gửi người

Mai ta lạnh mái hiên đời

Gió mưa thôi mặc…rã rời gió mưa

Xót tình, đau với hương xưa

Nhớ nhau… gửi chút hương thừa tìm nhau…

31/8/2013

Hoàng Nhã Như Không

Tặng Mít.

NGỘ II

Em lá nõn xanh mà ta gốc cỗi

Thảng thốt đầu đà…lẩy bẩy buông đao

Em trong vắt.Ta ngập đầu tội lỗi

Muộn mất rồi…Sao khập khiễng đời nhau?

Em trong veo.Con mắt nhìn lúng liếng

Miệng cười tươi,đôi mắt cũng cười theo

Trán thanh khiết với bàn tay vô nhiễm

Lóng ngóng thân ta…cái gã xế chiều

Hồn nhiên nói,hồn nhiên cười,chẳng biết

Rối rít chung quanh bao thứ lọc lừa

Bỗng tự khi nào ta người đất Phật

Quy y em chẳng đợi khoác cà sa

Hốt nhiên ngộ, có cần chi chuông mõ

Đâu cứ ăn chay,kinh kệ,ở chùa

Em trong vắt.Ta sạch làu tội lỗi

Cảm hóa Như Không… thành bậc thượng thừa

Ta ngoảnh lại cúi nhìn ta dưới thấp

Mới hay rằng xưa rất mực phàm phu

Chút trần tục đã tan thành bụi cát

Tình trong veo… không gợn chút mây mù

Sau ngày triễn lãm tranh ở SaiGon

Tháng 7/2011

Hoàng Nhã Như Không

NÓI VỚI TỪ THỨC

Từ Thức xưa buồn,từ quan lên núi

Cứ ngỡ đâu mình sẽ gặp được tiên

Dãy núi quạnh hiu bốn bề gió thổi

Không thấy tiên.Chỉ có động hoa vàng

Nghe trong gió lời thì thào vọng lại

Tiếng của muôn hoa trò chuyện cùng nhau

Hoa thương Từ,tính bềnh bồng,ngốc dại

Bởi trên đời chẳng có nổi tiên đâu!

Tiên không có.Còn màng chi đến tục?

Ở lại trên non đối ẩm cùng hoa

Chén cạn chén vơi.Nghiêng trời túy lúy

Chẳng biết ai Từ.Chẳng biết ai hoa.

Như Không ta đây vốn là dân dã

Treo ấn từ quan…nào phải bận lòng?

Như Từ vậy.Tìm tiên hoài chẳng gặp

Không có tiên.Chỉ có đũng quần hồng.

Tháng 2/2013

Hoàng Nhã Như Không.

THƠ TÌNH 2013

Em lấp lóa nên tình tôi lấp lóa

Từng đã nghiêng mình…tiết hạnh khả phong

Hóa ra vậy.Dẫu chưa lần quạt cỏ

Những nhát dao đời ám muội sau lưng.

Xuân 2013

Hoàng Nhã Như Không.

NHỮNG BÀI THƠ CỦA TÁC GIÃ Hoàng Nhã Như Không

NHỮNG CON SÚC SẮC

Tôi chỉ nhị.Mà em cần đến ngũ

Con số vênh nhau.Vênh đến bất ngờ!

Đời đã trót đưa nhau vào cửa tử

Nên lòng nhau cũng quá đỗi so le

Tôi chỉ nhị.Đâu cần hơn đến thế

Với nhau thôi.Nào phải quá cầu kỳ?

Đời đã mất bao lần tam tứ ngũ

Sấp ngửa mặt nào con số vô tri?!

Tháng 1/2013

Hoàng Nhã Như Không

MỘ GIÓ

…“Thưa em, tình đã nhạt nhòa

Lối về như hạt mưa sa giữa trời…”

Em làm mộ gió chôn tôi

Quạt cho héo cỏ…xa xôi bóng người

Em ngôi sao lạnh giữa trời

Sầu tôi chi chít rụng đầy hiên em

Bây giờ cỏ héo.Thưa em,

Hiên mưa…ai đứng bên thềm… đợi nhau?

Noel 2012

Hoàng Nhã Như Không.

NHỮNG GIẤC MƠ HÌNH TRÒN

Không bông tuyết nào lại rơi nhầm chỗ

Không vô tình.Cũng chẳng ngẫu nhiên đâu!

Tình yêu cũng như một lần hạnh ngộ

Nào phải vô tình rơi đúng đời nhau?

Anh rơi vào em như dòng sông lặng

Đã yên bình chảy mãi mấy mươi năm

Em rơi vào anh.Chiều rơi định mệnh

Hòa tan nhau.Trong suốt đến vô ngần!

Em chia cùng anh chia bàn tay nắm

Từng ngón dỗ nhau chia nỗi ưu phiền

Bài thơ viết chỉ riêng mình em hiểu

Cơn gió đời thổi lạnh đã trăm năm

Cứ vậy nhé em,chiều nay bóng xế

Cứ đốt vàng đời mới hiểu tình nhau

Điều không thể đã trở thành có thể

Những hình lập phương sẽ hóa hình cầu…

Saigon 12/2012

Hoàng Nhã Như Không.

NHƯ HẠT MƯA TAN

Bây giờ tôi đứng đợi tôi

Một chân dưới mộ.Một đời phong ba

Thưa em,tình đã nhạt nhòa

Lối về như hạt mưa sa giữa trời.

Hạt mưa sa giữa cõi người

Thân tôi lạnh buốt giữa đời trầm luân

Bến xưa dù chỉ một lần

Lòng nhau sao vẫn âm thầm xót nhau?

Ngõ xuân hoa đã bạc màu

Hương quỳnh giờ cũng tan theo bóng chiều

Thưa em,lòng đã tiêu điều

Bóng tôi xiêu đổ giữa đời lẻ loi

Trong tôi vọng tiếng kinh chiều

Thơ tôi như nỗi quạnh hiu gởi người

1/11/2012

Hoàng Nhã Như Không

Tôi tặng Sinh Nhật tôi.

**********8***********

GÀ VÀ TRỨNG

Em “sua” với anh gà sinh ra trứng

Anh dĩ nhiên không,trứng nở ra gà

Lòng vòng làm chi ai sai ai đúng

A Đam… đâu cần cãi với E Và?!

CHẴN VÀ LẺ

Em tròn trịa nên ưa toàn số chẵn

Đời lao đao.Anh không thích chẵn đâu!

Rõ như ban ngày,khác nhau là vậy

Sao không dưng chẵn lẽ phải lòng nhau?

Tháng 11/2012

Hoàng Nhã Như Không.

CHIẾC VÒNG KIM CÔ

Vạn năm trước theo phò Đường Tam Tạng

Muôn dặm thỉnh kinh… trăm núi ngàn sông

Cõi Thiên Trúc chập chùng bao hoạn nạn

Xưa Mỹ Hầu Vương nay gọi Ngộ Không

Vung thiết bảng là tan thành,vỡ núi

Thiên,Địa,Nhân…đều biết đến uy danh

Tâm ngay thẳng nên bao lần hạ thủ

Đã ra tay… là chẳng thể lưu tình
Yêu đội lốt người,người hay yêu quái
Cũng như nhau.Đâu có thể sai lầm?

Người cõi tục khác xa người thiên giới

Sao Huyền Trang phải viện đến Quan Âm?

Nỗi khốn khổ của Ngộ Không, từ đó

Chiếc vòng Kim Cô siết chặt trên đầu

Dẫu phép thần thông đi mây về gió

Cũng chịu thua.Nào gỡ được ra đâu!

Vào đất Phật.Chẳng luân hồi, sinh tử

Những kinh văn từ đó xuống cõi người
Kinh hữu tự sao bằng kinh vô tự

Như yêu em…sao nói được bằng lời?

Chiếc vòng Kim Cô của em cũng vậy

Như của Quan Âm-huyền diệu vô cùng!

Không lối thoát.Mặc tình anh cựa quậy

Xưa Ngộ Không.Nay đến lượt Như Không…!

01/10/2011

Tặng em.

Hoàng Nhã Như Không.

NGƯỢC

Tôi đi ngược chiều tôi

Những hành trình oan trái

Tôi đi ngược chiều em

Hành trình tôi nhẫn nại

Ta đi ngược chiều nhau

Những dốc tình khổ ải
Tôi với tôi một mình

Những tình yêu còm cõi

Trong trái tim điêu tàn

Tay ai người cứu rỗi?

Trong cõi người chia nhau

Có nụ cười,nước mắt

Trong cõi tôi ưu phiền

Những cuộc tình yểu mệnh

Những trái đời hạnh phúc
Có ai đầy trĩu tay

Những trái đời khốn khó

Cõi riêng tôi đong đầy

Cứ như là nghiệp dĩ

Cõi riêng tôi với đời

Một mình tôi côi cút

Em là em...thế thôi!

Em một đời rong chơi

Tôi một đời meo mốc

Tôi thất lạc giữa đời

Tìm vai ai để khóc?

Chẳng có một bờ vai

Không hề...một bờ vai

Mình tôi...không còn ai...

Tháng 05/2012

Hoàng Nhã Như Không

CHUYỆN CỦA EM

Nơi em ở...trời phương xa tuyết trắng

Trở lại quê,mang chút tuyết theo về
Tuyết cũng lạnh như lòng em...xa vắng
Đời như sân ga vạn nẻo chia lìa

Kể cho nhau nghe những ngày tháng cũ

Chẳng thấy niềm vui,chỉ thấy muộn phiền

Hai đứa chia nhau bao điều thống khổ
Đời lao đao chưa một lúc bình yên
Như hoa cỏ vào Xuân thay lá mới

Chút niềm vui chiu chắt giữ cho đời

Rồi mai mốt dẫu tình em thay đổi

Tội nghiệp trái tim thêm nỗi ngậm ngùi

Ta ghé lại đời nhau như gió thoảng

Biết ngày nào sẽ lại mất nhau đây?

Tình cũng xót đau bởi tình hoạn nạn

Rơi xuống lòng nhau thành giọt lệ đầy...

Một sáng ở cà phê Viễn Xưa với T.N.

Tháng 04/2012

NGƯỢC II

Tôi như người đi dây

Cheo leo đầu mép vực

Tôi cứ tôi đọa đày

Biết rằng dây sẽ đứt

Nỗi chết kề một bên

Chết tan tành,mất xác

Cái chết- cũng như em

Giữa lòng tôi đau xót

Cố thắp lên đời mình

Tôi cùng tôi quay quắt

Tôi-vẫn tôi-ân tình

Tôi-vẫn tôi-vô vọng

Ngộ ra điều vô minh

Đã tro tàn.Đã tắt

Biết sao,tôi bây giờ

Đã muộn màng,héo hắt

Đêm-Tôi thành tượng đá

Chiêm nghiệm tôi với đời

Tôi một mình vật vã

Em là em...thế thôi!

Tôi làm sao cứu em

Trùng trùng bao sóng cũ

Em làm sao cứu tôi

Giữa bộn bề đổ vỡ

Ta làm sao cứu nhau Giữa đời bao phế tích
Chẳng bến bờ nào tôi Cheo leo bên bờ vực Có bến bờ nào em Khi lòng nhau nguội lạnh Tình ta như nến nhỏ

Giữa mịt mù bão giông

Lòng anh cơn gió dữ

Vẫn yêu em...vô cùng!

   Viết cho M. 08/08/2012
                                               Hoàng Nhã Như Không

ƠN EM

Ơn em-chén rượu uống cùng

Chia say chia tỉnh chia lòng nhau nguôi

Ơn em- chia nỗi ngậm ngùi

Thân ta rách nát giữa đời trầm luân

Ơn em- chén đũa một lần

Ngọt bùi đời cũng đã từng có nhau

Ơn em-chong mắt đêm sầu

Có em tròn giấc gối đầu tựa vai

Ơn em-bao quãng đường dài

Có em quấn quít những ngày sớm trưa

Ơn em-một buổi chiều mưa

Yêu bao nhiêu...cũng không vừa gối chăn.

Tặng Thúy Ngọc

Hoàng Nhã Như Không

Saigon 10/04/2012

CUỘC CHIA LY ÂU LẠC

…“Ta dòng dõi rồng,xưa nay ở biển

Nàng là tiên,quen với chốn non cao

Duyên nợ ngày xưa bây giờ đã hết

Chia tay thôi…chẳng thể sống cùng nhau…”

Kể từ đó năm mươi người lên núi

Theo mẹ bôn ba vượt thác,băng ghềnh

Chân Âu Lạc dẫm qua ngàn ngọn suối

Tai nghe quen tiếng sấm động rừng thiêng

Qua muôn dặm dừng chân nơi ải Bắc

Núi giáp mây.Mây tiếp núi.Trập trùng

Tiếng ngựa hí suốt chiều dài lịch sử

Giặc tan rồi.Vua ngự giá Thăng Long

Cũng từ đó năm mươi người xuống biển

Cắt gió theo cha ngăn bước quân thù

Cỡi sóng bạc đầu vung gươm nghênh chiến

Tiếng tên reo còn vọng đến nghìn thu

Âu,họ mẹ,đêm Hoàng cung thao thức

Lo giặc phương xa…hốc hác mặt rồng

Cha họ Lạc,những vương triều lạc bước

Đến bây giờ nguyên vẹn nỗi phân vân

Biển và núi đã liền da liền thịt

Bao máu xương đổ suốt bốn nghìn năm

Những hạt muối cựa mình thành châu ngọc

Những đời cây giờ bỗng hóa thân trầm

…………………………………………………………..

Ta gặp nhau.Cứ như điều nghiệp chướng

Sử sách xa xưa… câu chuyện Tiên Rồng

Em ở cao nguyên còn ta xứ biển

Bốn ngàn năm…còn đó nỗi ly tan…

Hoàng Nhã Như Không

11/2011

Lạnh

Người xưa buồn,vung đao chém nước
Nước điềm nhiên chảy mãi một dòng
Không chút bận tâm,chẳng hề tì vết
Ngàn nhát đao nước vẫn cứ ung dung

Người xưa buồn,một mình cạn chén
Túy lúy càn khôn nỗi rượu nỗi mình
Niềm cô độc chỉ riêng lòng nhau hiểu
Rượu hết rồi,còn lại nỗi buồn tênh

Đời lắm lúc cơ hồ cũng vậy
Chỉ nhọc công thôi,ơi những dã tràng
Cái tan vỡ đâu chỉ từ cơn sóng
Mà nhọc nhằn những hạnh phúc trần gian

Cứ như thể đã cùng nhau tri kỷ
Nỗi lòng tôi cùng với cổ nhân xưa
Còn lại đó tự cõi người-nguyên thủy
Cái lạnh trăm năm chưa ấm bao giờ

2010
Cảm tác Hán thi
"Hoành đao đoạn thủy thủy kinh lưu
Cử bôi tiêu sầu sầu miên sầu"

Hoàng Nhã Như Không 2010

Tổ Sư Đạt Ma dưới nét cọ của Hoàng Nhã Như Không

"Khứ niên kim nhật thử môn trung

Phấn diện đào hoa tương ánh hồng

Nhân diện bất tri hà xứ khứ

Đào hoa y cựu tiếu Đông phong"

Thơ Thôi Hộ

Thư họa:Như Không

NGUYỄN DU DƯỚI GÓC NHÌN HỘI HỌA VÀ KIẾN TRÚC TÂM LÝ

“Phong trần mài một lưỡi gươm

Những phường giá áo túi cơm… sá gì!”

Nguyễn Du

Chúng ta biết đến “Người đi săn trên núi Hồng” *qua những tác phẩm lừng lẫy có ảnh hưởng sâu sắc đến văn học Việt Nam kể từ khi Đoạn Trường Tân Thanh, Văn Tế Thập Loại Chúng Sinh và những tác phẩm khác của Nguyễn Du ra đời. Không cần phải đợi đến”tam bách dư niên hậu”**,nhiều thế hệ người Việt,từ những người lao động lam lũ đến những học giả tên tuổi đều đã nhiều lần nhắc nhở đến sự nghiệp của ông theo cách riêng của họ.Cuộc đời trầm luân của Thúy Kiều đã làm rơi lệ rất nhiều khách văn chương và người viết bài này cũng tin rằng để có thể viết về ông,những nhà nghiên cứu và những học giả tất yếu đã có sự đồng cảm tối thiểu với ông và những cảnh đời trái ngang dưới ngòi bút tài hoa của Nguyễn Du.Hẳn đâu đó trong đời,có lần chúng ta đã nghe câu nguyền rủa:”Đồ sở khanh!”dẫu rất có thể người nói chẳng biết Sở Khanh là cái gã cha căng chú kiết nào.Hoặc “chữ nghĩa”hơn,đâu đó trong những lúc chén chú chén anh,để nói về một cô gái hay một người đàn bà nào đó khác với suy nghĩ hay sự mong đợi,người ta thường nói một câu một câu rất văn vẻ:

Thư pháp Như Không

“Mới trông cứ tưởng nàng Kiều

Lâu dần mới biết người yêu…Chí Phèo”

Tú Bà,một nhân vật từ tác phẩm của Nguyễn Du,thời nay được gọi là Má Mì, cũng thường được nhắc đến như một người đàn bà chăn dắt gái làng chơi.

Ở đây chúng ta không nói về tính nhân văn thấm đẫm trong thơ ông,người viết chỉ xin đứng dưới một góc độ khác:góc độ hội họa và tâm lý nhân vật.

_Người Trung Hoa có câu:”Thi trung hữu họa” (Trong thơ có họa).Trong sự giao thoa giữa các nền văn hóa,do khoảng cách địa lý và các tương quan lịch sử,các nhà thơ lớn của Trung Hoa và Việt Nam ở những thế kỷ trước thường có cái quan sát nhạy bén của những họa sĩ thiên tài.Các nhà thơ Lý Bạch,Đỗ Phủ,Bạch Cư Dị của Trung Hoa là những trường hợp như thế.Ở Việt Nam có Nguyễn Du,Bà Huyện Thanh Quan,Nguyễn Bính và nhiều thi sĩ khác.Ở đây chúng ta chỉ mạn đàm về Nguyễn Du và một số câu minh họa trong tác phẩm “Đoạn Trường Tân Thanh”,mặc dầu trong sự nghiệp đồ sộ mà ông để lại có không ít những trường hợp tương tự.Sau khi đi chơi tiết Thanh Minh cùng hai người em là Thúy Vân và Vương Quan,Kiều đã tình cờ biết được cuộc đời đáng thương của Đạm Tiên và xót thương cho nấm mồ côi cút của một thân phận hồng nhan bạc mệnh.

Kẻ âm người dương, nhưng giữa họ đã có sự đồng cảm sâu xa như một dự báo

Ào ào đổ lộc, rung cây

Ở trong dường có hương bay ít nhiều

Đè chừng ngọn gió lần theo

Dấu giày từng bước in rêu rành rành

Chỉ trong bốn câu Nguyễn tiên sinh đã minh họa cho sự xuất hiện của Đạm Tiên, người đang nằm dưới nấm mồ vô chủ.Mười mấy năm sau họ lại gặp nhau,từ một định mệnh khốc liệt cho cả hai người.Hương bay ít nhiều…hương của trần gian,hương của một thời lẫy lừng xuân sắc hay hương của một đời tài hoa bạc mệnh?Nguyễn không giải thích,ông để cho chúng ta suy nghĩ.Bởi người chết không có hương,chúng ta biết vậy.Sau khi gặp gỡ Kim Trọng lần đầu,Kiều trở về nhà:

Kiều từ trở gót về nhà

Mặt trời gác núi,chiêng đà thu không

Gương Nga chênh chếch dòm song

Vàng gieo ngấn nước,cây lồng bóng sân

Hải đường lả ngọn đông lân

Giọt Xuân gieo nặng,cành Xuân la đà…

Tiếng chiêng báo lúc trời vừa tối nên bóng trăng mới chênh chếch dòm song.

Chợt nhớ hai câu thơ cổ:

“Trúc ảnh hoành song tri nguyệt thượng

Hương hoa nhập hộ giác Xuân lai”

(Thấy bóng cây trúc ngang song cửa mới biết trăng lên,nghe mùi thơm của hoa trong nhà mới hay mùa Xuân đến).Bóng trăng phản chiếu xuống một vùng nước (?)nào đó kế bên cửa sổ phòng Kiều tạo thành những vết loang loáng như dát vàng.Ở đây ta có thể hình dung được nhà Kiều phải nằm cạnh bên một cái dòng chảy nho nhỏ nào đấy,chí ít cũng là một cái”tiểu cảnh”theo cách gọi hiện

đại chứ không thể là một dòng sông.Bởi nếu thế thì Nguyễn đã không dùng chữ “ngấn nước”.Còn Hải Đường là loại cây hoa mà ban đêm thì ngọn rủ xuống.Đêm trăng chỉ chiều không gian.Đêm Xuân chỉ chiều thời gian.

“Hải đường lả ngọn đông lân

Giọt Xuân gieo nặng,cành xuân la đà

Một mình lặng ngắm bóng nga,

Rộn đường gần với nỗi xa bời bời…”

Kiều có điều gì làm cô suy nghĩ?Cái “nỗi xa” nào khiến cô bời bời tâm trí?Việc gặp Kim Trọng vào buổi chiều chắc chắn chẳng thể là cái nỗi xa.Vậy thì cái “nỗi xa”nào đó chỉ có thể là sự chia sẻ,thương xót cho cuộc đời bất hạnh của Đạm Tiên mà cũng là mối linh cảm lạ lùng cho chính cuộc đời cô sau này.

“Sương in mặt,tuyết pha thân

Sen vàng lãng đãng như gần như xa…”

Bóng ma Đạm Tiên xuất hiện ngay sau đó,lạnh lùng, trắng toát,như có như không, theo cách của những người có duyên gặp ma kể lại.Họ đã nói chuyện cùng nhau và Đạm đã cho Thúy biết chính cô cũng có tên trong sổ đoạn trường.Linh cảm và tâm lý của Thúy đã được Nguyễn tiên sinh mô tả trước,từ những giọt nước mắt xót thương cho thân phận Đạm Tiên,một con người hoàn toàn xa lạ cho đến đêm nay họ quen nhau,bởi

“Âu đành quả kiếp nhân duyên

Cũng người một hội,một thuyền đâu xa”

Hóa ra,duyên phận của họ có điều giống nhau.Cái linh cảm về cuộc đời sau này của mình,những cảm xúc kỳ lạ đến với Kiều khi cô đứng bên mồ Đạm Tiên như một linh tính mơ hồ báo trước một nghiệp chướng không tài nào tránh được.Sau đó là tai họa ập đến và những truân chuyên bắt đầu.Mười lăm năm luân lạc của đời Kiều đưa cô vào những tình huống đầy khổ nạn.Sau khi từ lầu xanh về làm vợ Thúc Sinh,Kiều khuyên Thúc về nhà dò la ý vợ là Hoạn Thư.Họ tạm chia tay nhau vào một ngày mùa thu:

“Người lên ngựa,kẻ chia bào

Rừng phong thu đã nhuộm màu quan san…”

Nguyễn Du đã vẽ một bức tranh tuyệt diệu cho cuộc chia ly mà khó lòng có nổi một họa sĩ nào có thể vẽ theo đúng ý ông.Cây phong(còn gọi là cây thích,tức Maple-theo tiếng Anh)là một loại cây có nhựa ngọt có thể làm đường , màu lá vàng pha sắc đỏ.Lúc Thúc Sinh và Kiều xa nhau là mùa Thu.Mà mùa Thu…Cây phong đã đỏ lại càng thêm đỏ.Không phải một cây mà là một rừng cây.Hai người yêu nhau chia tay trong một ngày mùa thu,một không gian thu đỏ vàng một màu ly biệt.Thế nhưng Nguyễn Du lại không nói với chúng ta về cái màu vàng của lá hay màu vàng đỏ mà mùa thu mang lại từ trong trời đất.Với Nguyễn,màu sắc đó không đủ để nói điều ông muốn nói.Ông bảo rằng,đó là màu quan san.Màu quan san…cái màu ngàn trùng ngăn sông cách núi,cái màu thăm thẳm của chia ly.Cái màu mà,khi không còn nhìn thấy nhau,thì:

“Người về chiếc bóng năm canh

Kẻ đi muôn dặm một mình xa xôi

Vầng trăng ai xẻ làm đôi

Nửa in gối chiếc,nửa soi dặm trường…”

Đâu còn đủ hai người,làm sao mà đôi bóng?Thế nên chỉ còn một chiếc.Một chiếc trong một đêm lẻ loi như thế.Rồi nhiều đêm như thế.Đến cả vầng trăng cũng xẻ làm đôi,một nửa soi cái bóng cô quạnh trên đường dài.Nửa kia soi cái bóng lạnh lẽo trong căn phòng vốn dĩ trước đây không lạnh lẽo.Và ánh trăng cũng chiếu lên cả cái gối lẻ loi còn lại mà trước đó là một đôi,nửa vầng trăng kia hiu hắt dõi theo cái bóng cô đơn,đang lầm lũi trên quãng đường xa.Đáng tiếc,ở đây Nguyễn Du không cho chúng ta biết màu trăng đêm đó như thế nào… Sau thời gian bị vợ của Thúc Sinh là Hoạn Thư bắt cóc đem về làm Hoa Nô trong nhà,Thúy Kiều đã nếm trải đủ mọi điều cay đắng.Một đêm cô leo tường trốn đi mà chẳng biết phải về đâu:

“Cất mình qua ngọn tường hoa

Lần đường theo bóng trăng tà về Tây

Mịt mù dặm cát đồi cây

Tiếng gà điếm nguyệt,dấu giày cầu sương

Đêm khuya,thân gái,dặm trường

Phần e đường sá,phần thương dãi dầu…”

Một bức tranh u ám nhưng rất hoàn mỹ cả về phương diện mỹ học và tâm lý. Chúng ta hãy thử theo Kiều:Cô “lần” đường bởi chẳng biết gì về đường sá,đường sẽ đi về đâu, dẫn đến nơi đâu.Mà đến đâu được khi cô đang là kẻ tứ cố vô thân chẳng có một người quen biết?Cô cứ hướng tây mà đi,trước mắt là trốn chạy những ngày tủi hổ nhọc nhằn rồi đến đâu hay đến đấy…Cái hướng tây ở

đây chỉ mang tính ước lệ,một giả định bởi chính cô,cô nào biết phải đi đâu!Trước mặt cô là một mớ hỗn độn,mịt mù những đụn cát,những đồi cây trong tâm trạng hoảng loạn của mình.Dưới bóng trăng mờ là một điếm canh.Có ai trong đó không?Liệu họ có bắt giữ cô không?Chẳng biết.Đâu đó,trong mù mịt sương đêm,cô nghe tiếng gà xao xác gáy.Cô đặt chân lên một chiếc cầu xa lạ đẫm ướt hơi sương .Cô lờ mờ nhận ra những dấu chân.Dấu chân ai?Của người gác đêm hay củachính cô?Cô chỉ có một mình bôn ba trong đêm vắng.Con đường tối đen phía trước,con đường cô đang “lần”theo lẫn con đường đời của chính cô đều mờ mịt.Cô sợ ma.Cô sợ bị lạc.Cô sợ bị bắt lại.Hốt nhiên,cô xót xa thương cho mình,thương cho thân phận lạc loài côi cút,dãi dầu của một đời bất hạnh.Mà đã hết đâu,cô còn biết bao nhiêu đớn đau và trôi nổi đang còn chờ phía trước…

Trải qua nhiều thăng trầm trong cuộc đời,sau khi Từ Hải bị mưu gian mà chết,Thúy Kiều bị ép làm vợ cho Thổ quan(người đứng đầu những bộ tộc nhỏ,thần phục Trung Hoa)nên gieo mình xuống sông Tiền Đường tự sát.Nhờ nhiều cơ duyên,sư Giác Duyên biết mình sẽ cứu được cô.Bà làm một cái am nhỏ ven sông Tiền Đường để đợi Kiều.Theo Nguyễn Du thì:

“Đánh tranh,chụm nóc thảo đường

Một gian nước biếc mây vàng chia đôi…”

Câu thơ trong vắt nói lên được cái Tâm của những bậc đại ngộ và sự thanh thản tự thân của những vị chân tu,khác xa với những câu thơ đầy bão tố khi nói về cuộc đời Kiều.Nước biếc và mây vàng…Hai gam màu nương vào nhau để tạo nên một bức tranh đẹp và thanh bình cho cái thảo am đơn sơ của sư Giác Duyên.

Trong câu sau,chúng ta cảm nhận rất rõ hơi hướng của Thiền. Trong“Đoạn Trường Tân Thanh”,thỉnh thoảng chúng ta đọc được những câu thơ đẹp như ngọc với những gam màu tươi, làm giảm đi những màu sắc ảm đạm mô tả những bước thăng trầm của Kiều. Phần Kim Trọng sau khi trở về nhà chịu tang,đến khi quay về chốn cũ thì nơi hẹn ước ngày xưa đã:

…”Đầy vườn cỏ mọc lau thưa

Song trăng quạnh quẽ,vách mưa rã rời

Trước sau nào thấy bóng người

Hoa đào năm trước còn cười gió đông

Xập xòe én liệng lầu không

Cỏ lan mặt đất,rêu phong dấu giày…”

Cảnh cũ tan nát.Người xưa không còn.Chỉ còn lại ánh trăng quạnh quẽ soi bóng qua những chiếc song cửa mà ngày xưa Kiều đã sống, trong căn nhà không một bóng người.Những bức vách thiếu bàn tay chăm nom đã rã rời vì mưa gió. Mà hoa đào thì vẫn thản nhiên nở trước gió đông như một vô tình của tự nhiên,tàn ác với nỗi đau của con người.Ở đây lại có sự giao thoa của những tâm hồn rất đỗi gần nhau khi nhớ đến câu thơ của Thôi Hộ:”Đào hoa y cựu tiếu Đông phong”***Nguyễn Du và Thôi Hộ sống rất cách xa nhau về thời gian,sao họ có những câu thơ giống nhau đến thế?Thì Thúy Kiều và Đạm Tiên,kẻ dương người âm vẫn gặp nhau đấy thôi!Chỉ còn lại đó,trong hoang tàn,những con én bay về trên những dấu chân ngày xưa bây giờ cỏ và rêu đã gần che kín.Một bức tranh tuyệt diệu về những biến cố đau lòng của kiếp nhân sinh mà với Nguyễn Du,trong đời ông cũng từng trải nghiệm.Thế nhưng khi Kiều gặp lại Kim thì dường cô đã không còn là con người cũ dù cô vẫn yêu Kim,mối tình đầu tiên(và có lẽ duy nhất)trong đời mình,sau khi cô được sư Giác Duyên cứu sống:

“Mùi thiền đã bén muối dưa

Màu thiền ăn mặc đã ưa nâu sồng

Sự đời đã tắt lửa lòng

Còn chen vào chốn bụi hồng làm chi?”

Chen vào chốn bụi hồng?Từ bấy đến giờ cô có “chen”đâu!Giông tố trong đời cô đã đến,đã cuốn phăng cô đi trong cái vòng xoáy ma quái của nó.Và bây giờ, cái “ngã” của Kiều đã rất khác với ngày xưa,cái ngày cô mới biết yêu lần đầu.Thay vào đó là một người đàn bà từng trải,đã thống khổ với xiết bao đau đớn mà số phận oan nghiệt của cuộc đời cô mang lại.Trong lòng cô chỉ còn lại mênh mông tro tàn.Hẳn với Kiều lúc ấy, cô bắt đầu ngộ ra sự giải thoát.Vì thế mà với cô,“chốn bụi hồng”chỉ là một nơi tạm bợ,vô nghĩa và giả tạo.Cho đến khi đoàn tụ cùng cha mẹ,chị em và Kim Trọng, Kiều nể lời gia đình và mối tình đau đớn của Kim,cô miễn cưỡng nối lại duyên xưa .Nhưng lòng tự trọng đã làm cô buộc lòng phải nói:

“…Nghĩ chàng nghĩa cũ, tình ghi

Chiều lòng gọi có xướng tùy mảy may

Riêng lòng đã thẹn lắm thay

Cũng đà mặt dạn,mày dày,khó coi!

Những như âu yếm vành ngoài

Còn toan mở mặt với người cho qua

Lại như những thói người ta

Vớt hương dưới đất,bẻ hoa cuối mùa

……………………………………………………….

Người yêu,ta xấu với người

Yêu nhau mà lại bằng mười phụ nhau!”

và:

“Chữ trinh còn một chút này

Chẳng cầm cho vững lại giày cho tan!”

Không,chữ trinh mà cô đang nói là mối tình thanh khiết cô dành cho Kim, chỉ cho riêng Kim sau mười lăm năm lưu lạc dập vùi,không phải là cái trinh ô trọc.Yêu quý Kiều,Kim lại càng yêu quý vì con người thực của cô.Họ bỏ qua những nhu cầu trần tục để sống với nhau như đôi vợ chồng và,cảm động với sự cao thượng của Kim,cô đã nói thay cho lời cảm ơn với người tri âm:

“…Chở che,đùm bọc thiếu gì

Trăm năm danh tiết cũng vì đêm nay…”

Nguyễn tiên sinh hiểu rất rõ những con người mà ông đã tạo ra,ông đã cho họ một kết thúc có hậu đẹp đến mức không thể đẹp hơn.

Cũng như tâm trạng của Kiều khi trốn khỏi nhà Hoạn Thư,cuộc đời của Nguyễn Du cũng đầy bi kịch.Tâm trạng của Kiều vào lúc ấy không khác mấy với tâm trạng của chính ông (Ông sống vào thời Lê Chiêu Thống,một ông vua cõng rắn cắn gà nhà)Trong đời mình,tiên sinh đã từng viết những câu thơ đầy bi phẫn:

“Tráng sĩ bạch đầu bi hướng thiên

Hùng tâm sinh kế lưỡng mang nhiên…”

(Kẻ hảo hán bạc đầu phẫn uất đau đớn nhìn trời,chí lớn một đời và chuyện áo cơm đều mờ mịt)Ông sống một đời cơ hàn,đến khi chết bệnh còn không có thuốc uống.Các tư liệu về ông cho thấy có lúc ông phải dùng rượu để che giấu nét xanh xao vì thiếu ăn của mình.Ông còn tự chua chát với mình qua câu thơ:

“Sinh tiền bất tận tôn trung tửu

Tử hậu thùy kiêu mộ thượng bôi”

Đối Tửu-Thơ N.Du

Như Không tạm dịch:

“Sống mà uống chẳng… đủ đô

Chết xuống dưới mồ ai tưới rượu theo?”

Nhiều thế hệ và nhiều ngành nghệ thuật khác nhau đã lấy cảm hứng từ thơ Nguyễn Du, từ truyện Kiều.Tác giả bài này đã đọc ở đâu đó một câu nói về những tác phẩm thực sự giá trị, đại để như thế này:”Những tuyệt phẩm nghệ thuật chân thực được sáng tạo thường có tính kích thích hoặc tạo cảm hứng cho những sự sáng tạo khác bắt nguồn từ nó.”Vì không gian có hạn,xin được kết thúc bằng vài câu thơ của một kẻ hậu sinh vô dụng rất yêu quý thơ của Nguyễn tiên sinh:

“Bằng những gam màu thiên tài của Van Gogh và Gauguin

Anh trộn lẫn vào nhau để tìm ra màu tuyệt nhất

Riêng điều bí ẩn mà em giữ lại cho mình trong đôi mắt

Anh lại không chọn được màu nào

Nên ngần ngừ

Không biết vẽ ra sao…”

(Thơ N.K)****

Sàigòn 10/2011

Hoàng Nhã Như Không

Chú Thích:

*Hồng Sơn Liệp Hộ,biệt hiệu của Nguyễn Du

** “Bất tri tam bách dư niên hậu

Thiên hạ hà nhân khốc Tố Như?”

(Thơ Nguyễn Du)

; ***Nhà thơ Thôi Hộ người Trung Hoa,sống vào thời kỳ Đường Đức Tông.Tính khép kín,lận đận về khoa cử,mãi đến năm796 mới đậu Tiến Sĩ.Còn Nguyễn Du(1765-1820)tức cách nhau hơn 1000 năm.

Đề Tích Sở Kiến Xứ

“Khứ niên kim nhật thử môn trung

Phấn diện đào hoa tương ánh hồng

Nhân diện bất tri hà xứ khứ

Đào hoa y cựu tiếu Đông phong”

Thơ Thôi Hộ

****Trích bài thơ”Em và hội họa” của N.K

KHI KHÔNG CÒN BỐ

Thơ : Hoàng Nhã Như Không

Rồi mai đây khi không còn Bố nữa

Con một mình… đơn độc biết bao nhiêu!

Con như lá mà đời như thác dữ

Lòng Bố ngổn ngang trăm nỗi ưu phiền

Bố vẫn biết dẫu bên con còn Mẹ

Cũng chẳng thể nào thay được Bố đâu

Con sẽ thấy những tháng ngày trống trải

Mồ côi cha mới hiểu hết u sầu

Con cũng vẫn sẽ ngày ngày đến lớp

Vẫn chuyến xe quen,lối cỏ,bạn bè

Sâu thẳm trong con có gì lỗi nhịp

Còn có Bố đâu khi bước chân về?

Con sẽ cảm thấy vô cùng quạnh quẽ

Thèm câu hỏi han,một cái xoa đầu

Bàn học đêm khuya con ngồi lặng lẽ

Bố không còn…ai nhắc nhở con đâu?

Bố vẫn biết dẫu đã thành thiếu nữ

Cơm áo mẹ cha hai chục năm tròn

Ai sẽ giúp con tránh điều lầm lỡ

Khi cha còn,con gót đỏ như son

Con gái ạ,Bố bây giờ kiệt sức

Bao nhiêu năm nếm trải đủ nhọc nhằn

Đã hiểu hết những nỗi niềm cay cực

Miệng cười tươi mà máu ứa trong lòng

Bố đã sống tận cùng lòng nhẫn nại

Mật ngọt của đời theo gió bay đi

Bố đã sống,chỉ vì con mà sống

Con thơ ngây đâu thể sẻ chia gì

Rồi mai đây khi không còn Bố nữa

Điều chẳng còn xa,có thể rất gần

Như chân lý,có một điều không đổi

Tử sinh gì Bố vẫn dõi theo con…

Bố tặng Sachi.

Sau ngày khám tim 2010

Kỷ Niệm Ngày Của Cha

NHỮNG PHÉP TÍNH

Dấu Cộng

Cộng thêm “một nửa” của mình

Chẳng thành một rưỡi,lại thành cả đôi

Âm dương xung khắc…rối bời

Khổ thân tôi dốt…cộng sai…hỏng đời!

Dấu Trừ

Trừ đi chút chút rượu chè

Trừ thêm chút chút bạn bè,thơ ca

Trừ luôn chút chút trăng hoa

Cũng còn chút chút… anh là của em.

Dấu Nhân

Nhân lên một chữ Tâm thôi

Nhân hai chữ Ngộ nhân đôi chữ Thiền

Còn bao nghiệp chướng tiền duyên

Nhân thêm chữ Nhẫn tồn sinh giữa đời

Dấu Chia

Người tìm đến nhau chia đời ấm lạnh

Chia sớt niềm vui,chia cả nỗi buồn

Tôi biết cùng ai chia điều bất hạnh

Tôi chia tôi.Nên tự gọi Như Không.

Hoàng Nhã Như Không 2010

HOÀI NIỆM

...Thi thoảng có lần ngang qua lớp cũ

Ký ức ngày xưa… em có nao lòng?

Thuở cha mẹ gánh oằn vai lam lũ

Bão lụt miền Trung nước bạc trắng đồng

Thời thơ ấu xa nhà ra tỉnh học

Lỉnh kỉnh mang theo gạo nắm cơm đùm

Quê nhà đó chốn Thăng Bình,Đại Lộc

Có xa gì sao nỗi nhớ chông chênh

Lòng cứ xót cha bạc màu áo rách

Mẹ còng lưng miếng ruộng cỗi bên nhà

Lũ em nhỏ lưng gầy trơ bụng ỏng

Con trâu buồn…cô chủ nhỏ đi xa

Đêm ngồi học bài rưng rưng nước mắt

Nhớ quê xa leo lét ánh đèn dầu

Nhớ tiếng võng trưa sau hè kẽo kẹt

Ở thị thành nỗi nhớ có vơi đâu!

Em chăm chỉ cứ mỗi ngày đến lớp

Tà áo trắng tinh…nón lá nghiêng đầu

Sân trường nhỏ rộn ràng khua tiếng guốc

Nào có hay ai đó… lén nhìn nhau ?

 Vào cái tuổi gặp nhau là đỏ mặt
 Nói chẳng ra lời,lóng ngóng tay chân
 Tim đập thình thình mồ hôi mướt trán
 Sao khi không… mà hóa tật cà lăm?

Những lá thư tình vụng về đã viết
Lặng lẽ nằm im trong cặp sách nhàu
Cứ gặp mặt em… là run muốn chết
Dẫu gan trời cũng chẳng dám đưa đâu!

Em và bạn lớn dần theo năm tháng
Con mắt long lanh mái tóc đen huyền
Đôi môi đỏ,cái miệng cười… thấy ghét
Sao đêm về… nỗi nhớ cứ mông mênh

Cái lũ trẻ ranh ngày nào Ngũ,Lục
Đến bây giờ trổ mã…hóa chàng trai
Tập tễnh cà phê những lần trốn học
Thậm thụt xui nhau Xóm Chuối,Đường Rầy

Thời tao loạn đứa lên đường nhập ngũ
Áo trận bạc màu chinh chiến xa xôi
Mẹ ngất lịm ngày nghe tin báo tử
Em đỏ hoe đôi mắt ướt…lặng người…

Lứa chim non xưa ngày nay đã lớn
Vỗ cánh ra đời bao hướng truân chuyên
Lòng cũng đã dạn dày theo sương gió
Mấy mươi năm… thương hải hóa tang điền

Nay thi thoảng có lần qua chốn cũ
Ký ức mù xa hiển hiện bây giờ
Đầu bạc vẫn nao lòng theo phượng nở
Ngỡ sân trường vang nhịp guốc ngày xưa…

Tháng 10/2011

Hoàng Nhã Như Không

Thân tặng tất cả các bạn học cùng trường,như

một đóng góp của Nhóm liên khối Anh Pháp

của niên khóa 64-70
(trích thơ Hoàng Nhã Như Không)

BẠN CŨ

    Chúng tôi như những hạt gạo còn sót lại trên sàng
    Quá khứ một thời bom rơi đạn nổ
    Tương lai mịt mù đè lên trang vở
    Chiến tuyến hai bên…đâu thể đứng ngoài?
    Những năm học nửa chừng bãi khóa đình công
    Tiếng súng nổ vang giữa trung tâm thành phố
    Bắt lính,biểu tình hàng ngày cơm bữa
    Lũ học trò mới lớn đứng phân vân
    Bên nớ bên ni… bao nỗi ngại ngần
    Những cô nữ sinh tóc thề bay héo hắt
    Lũ choai choai chúng tôi cũng tập tành cà phê thuốc lá
    Điếu thuốc đầu đời đắng ngắt trên môi
    Bỏ lớp bỏ trường…từ giã nhau thôi
    Có những đứa chỉ gặp lại một lần rồi mấy mươi năm không
                            còn tung tích
    Đứa vô bưng biền.Đứa lặn lội trong rừng,đứa đi lính biển
    Mà cái chết rất vô tình.Có phân biệt ai đâu!
    Đứa nằm rừng thao thức ánh hỏa châu
    Nhớ cô bạn học chung trường giờ sang sông theo bến mới
    Đứa ở biển lòng mênh mang theo từng con sóng vỗ
    Khi lãng tử quay về…người cũ biết còn không?
    Những cô bạn học năm xưa lần lượt theo chồng
    Những Lựu những Nguyên những Song những Nghĩa
    Lũ Kaki chúng tôi vẫn xuôi ngược long đong đầu ghềnh cuối bãi
    Đứa trong bưng đau đáu một ngày về…
    Chúng tôi đi qua những ngày đạn réo tên bay
    Tuổi trẻ rách bươm…đầm đìa máu đỏ
    Đứa cụt đứa què,mù lòa thương tích
    Thạch Hãn,A Shau,Quãng Trị,Bình Long
    Vùng Một vùng Hai… chắc cũng sắp vùng Năm(*)
    Tuổi thanh xuân cứ nhẩm tính từng ngày còn được sống
    Cái tuổi thanh xuân mịt mù khói súng
    Nơi bình yên…em có đợi tôi về?
    Mấy mươi năm rồi.Cuộc chiến đi qua
    Sao vẫn có bao nhiêu người xa xứ
    Đất khách quê người nhọc nhằn tủi hổ
    Đám bạn trường xưa còn lại mấy người?
    Những cô bạn mi nhon xưa nay hóa…Lão Bà Bà
    Thằng còn sống nhăn nheo vầng tóc bạc
    Còn được gặp nhau vẫn còn tán dóc
    Cũng vẫn mi tau…đủ chuyện trên đời
    Nào Duyệt nào Tân nào Lộc nào Hà
    Chén chú chén anh tha hồ be bét
    Rượu rót tràn ly vung tay nói khoác
    Dẫu thật tình…trên nói dưới nghe đâu?
    …………………………………………………………..
    Đứa ở trên bưng đã về lại phố
    Gặp thằng nằm rừng rủ uống vài ve
    Dẫu chiến tuyến khác nhau nhưng cùng chung mẫu số
    Bồ Đề xưa…mình vẫn cứ bạn bè!

(*)Vùng Năm:Chết trận,cách nói lóng trong quân đội trước 1975

Thân tặng tất cả những bạn học trường Bồ Đề cũ. Sau ngày ở Đà Nẵng về Sai Gòn tháng 6/2011 Thơ : Hoàng Nhã Như Không